امروز: پنجشنبه 9 فروردین 1403
دسته بندی محصولات
بخش همکاران
بلوک کد اختصاصی

مبانی نظری اسکان غیررسمی، تعاریف، ویژگی ها و ریشه ها

مبانی نظری اسکان غیررسمی، تعاریف، ویژگی ها و ریشه ها دسته: شهرسازی
بازدید: 2 بار
فرمت فایل: docx
حجم فایل: 46 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 25

مبانی نظری اسکان غیررسمی، تعاریف، ویژگی ها و ریشه ها

قیمت فایل فقط 24,700 تومان

خرید

فصل دوم: اسکان غیررسمی، تعاریف، ویژگی¬ها و ریشه¬ها
2-1 واژه¬شناسی    12
2-2 تعریف اسکان غیررسمی    13
2-3 انواع سکونتگاه¬های غیررسمی    13
2-4 ویژگی¬های کلی سکونتگاه¬های غیر¬رسمی    14
2-4-1 ویژگی¬های کالبدی سکونتگاه¬های غیررسمی    15
2-4-2 ویژگی¬های اجتماعی سکونتگاه¬های غیررسمی    15
2-5 ریشه¬های پیدایش سکونتگاه¬های غیررسمی    16
2-5-1 گسترش شهرنشینی    16
2-5-2 شهری شدن فقر    17
2-5-2-1 مفهوم فقر    18
2-5-3 سیاست¬های ناکارآمد زمین و مسکن    18
2-6 روند پیدایش سکونتگاه های غیررسمی    19
2-6-1 تهاجم سازمان یافته    20
2-6-2 تصرف خزنده    20
2-6-3 بازتقسیم زمین (تفکیک غیر قانونی)    21
2-7 پیامدهای شکل¬گیری سکونتگاه¬های غیررسمی    21
2-7-1 بر هم زدن پیش¬بینی¬های برنامه¬های شهری    21
2-7-2 مشکلات و مخاطرات محیطی    22
2-7-3 ناهنجاری¬ها و مسئله امنیت    23
2-7-4 تأمین نیاز اساسی مسکن برای اقشار تهیدست    23
2-7-5 پیشگیری از آسیب¬های اجتماعی    23
2-7-6 توان و نیروی کار اقتصادی    23
2-8 جمع¬بندی

فصل دوم:
اسکان غیررسمی، تعاریف، ویژگی¬ها و ریشه¬ها









پیش از جستجوی راهکار برای هر مسئله¬ای نخست می¬بایست آن را به درستی بازشناخت. از این رو در این فصل به مفاهیم کلیدی و ریشه¬های اسکان غیررسمی پرداخته می¬شود. انواع سکونتگاه¬های غیررسمی شناسایی می¬شود و ریشه¬های پیدایش سکونتگاه¬های غیررسمی معرفی می¬شود. دست آخر پیامدهای مثبت و منفی شکل¬گیری آن¬ها تبیین می¬شود. بدین ترتیب فصل پیش رو می¬کوشد تا شالوده¬ای نظری برای ورود به بحث اسکان غیررسمی فراهم آورد.

2-1 واژه¬شناسی
در زبان انگلیسی واژه¬های بسیاری برای اشاره به سکونتگاه¬های مورد بحث در پژوهش پیش رو به کار می¬رود.از میان این واژه¬ها می¬توان به اصلام ، سکونتگاه¬های خودانگیخته ، غیررسمی ، مهار گسیخته ، موقتی ، نامنظم ، بدون برنامه¬ریزی، غیرقانونی ، خودیار ، حاشیه¬ای  و پیرامونی (برک¬پور و اسدی، 1382، 26)،شهر آلونکی ، سکونتگاه کم¬درآمدها و زورآباد اشاره کرد.
از رایج¬ترینواژه¬های به کار رفته برای اشاره به سکونتگاه¬های مورد بحث در پژوهش پیش رو، اصلام است. این واژه در ابتدای قرن نوزدهم میلادی در لندن رواج یافت و به مفهوم اتاقی با وضعیت نامناسب و یا بخش¬ها و محله¬های متروک و نازل شهر به کار گرفته شد. در فرهنگ آکسفورد واژه اصلام به معنای خیابان، کوچه و یا مجتمع مسکونی در بخش پر ازدحام شهر آمده است که طبقه اجتماعی پایین و مردم بسیار فقیر در آن می¬زیند و شرایط زندگی فلاکت¬باری در آنجا جاریست. در اولین اجلاس جهانی شهر در گزارش شهرهای بدون اصلام آمده است: "اصلام مجموعه¬ای از سکونتگاه¬های کم¬درآمدها و مکان زندگی فقرا  با شرایط مسکن نامناسب است، و دربردارنده آن دسته از نواحی مسکونی است که زمانی مطلوب و قابل قبول بوده و طی روندی نزولی ساکنان اولیه به مناطق جدید و مناسب¬تر شهر نقل مکان کرده¬اند. در این محله¬ها با گذر زمان از کیفیت مسکن کاسته می¬شود و به واحدهای کوچکتری تقسیم می¬شود و به گروه¬های کم-درآمد اجاره داده می¬شود." تعریفی که به روشنی بیانگر بافت-های فرسوده درون شهرها است که به محلات فرسوده شهرهای اروپای صنعتی قرن نوزدهم ماننده است(ایراندوست، 1389،18-17).
زورآباد یکی دیگر از اصطلاحات رایج سکونتگاه¬های فقیرنشین در کشورهای در حال توسعه است. معمولا ساکنان این گونه مساکن بدون اجازه مالک به غصب زمین و ساخت خانه می¬پردازند. این سکونتگاه¬ها غالبا به روش خودیار و نسبتاآرام و تدریجی ساخته می¬شوند و یا در مواردی در پی هجوم سازمان¬یافته شکل می¬گیرند و گاه به سبب توسعه آشفته و بدون برنامه، سکونتگاه خودانگیخته خوانده می¬شوند(همان،22).
 بدین ترتیب اختلاف نظرهایی در باب واژه شایسته برای سکونتگاه¬های تهیدست¬نشین به چشم می¬خورد. این ناهماهنگی¬ها از یک سو برآمده از دگرگونی نگرش¬های صاحب¬نظران در بستر زمان است و از دیگر سو ریشه در جورواجوری سکونتگاه¬هایی دارد که به سختی می¬توان از یک واژه برای همه آن¬ها بهره گرفت. بدین روی در پژوهش پیش رو برای پرهیز از ابهام در به کارگیری واژه¬ها، از عبارت"اسکان غیر رسمی" بهره گرفته می¬شود که دایره پژوهش را مشخص¬تر می¬سازد.

2-2 تعریف اسکان غیررسمی
سکونتگاه غیر¬رسمی، ناظر بر محل اسکان بخشی از جمعیت شهری در جهان سوم است که خارج از بازار رسمی زمین و مسکن و بر پایه قواعد و قول و قرار¬های خاص خود، به دست خود ساکنان این گونه مکان¬ها ساخته شده است(صرافی، 1387، 8). سکونتگاه-های غیررسمی از دیدگاه¬های گوناگونی دسته¬بندی می¬شوند. زاغه، سکونتگاه تصرفی عدوانی و تفکیک غیرقانونی یکی از صورت¬های دسته¬بندی سکونتگاه¬های غیررسمی است که وضعیت کالبدی و شیوه تأمین زمین را مبنای دسته¬بندی قرار می¬دهد.

2-3 انواع سکونتگاه¬های غیررسمی
اسکان غیررسمی در جاها و به صورت¬های گوناگون پدیدار می¬شود. چرا که مکانیابی، پیدایش و گسترش آن¬ها کاملا به ویژگی¬های شهر مادر و تهیدستان وابسته است. جدول شماره 2-1-، عمده-ترین دسته¬بندی¬های اسکان غیررسمی را نشان می¬دهد.
جدول 2-1: عمده¬ترین دسته¬بندی¬های اسکان غیررسمی
شاخص    گونه
منشاء و سابقه (سن)    محله¬های فقیرنشین مرکز تاریخی شهر
    سکونتگاه¬های غیررسمی تثبیت شده
موقعیت    مرکزی
    جزایر پراکنده
    حاشیه¬ای
اندازه و مقیاس    سکونتگاه¬های بزرگ
    متوسط
    کوچک
وضعیت قانونی    غیرقانونی
    غیررسمی
مراحل توسعه و پویایی و تشخیص    جوامع و افراد فاقد انگیزه اصلاح
    محله¬های دارای انگیزه فردی و اجتماعی توسعه
    محله¬های در حال اصلاح
    محله¬های ارتقاء یافته
مأخذ: UN-HABITAT, 2003, 85، به نقل از (ایراندوست، 1389، 23)

2-4 ویژگی¬های کلی سکونتگاه¬های غیر¬رسمی
" این دسته سکونتگاه¬ها دارای مشخصه¬هایی هستند که از آن جمله می¬توان به موارد زیر اشاره کرد(www.undro.org.ir):
-    تنوع ساخت، مصالح ساختمانی و ویژگی¬های کالبدی و اجتماعی سکونتگاه¬ها
-    سکونت بدون حق مالکیت قانونی بر زمین و بناهای بدون مجوز ساخت
-    موقتی و آلونکی بودن سکونتگاه به واسطه استفاده از آنچه برای ساخت و ساز در دسترس بوده است.
-    فقدان برنامه¬ریزی، نامنظم بودن و ماهیت غیررسمی سکونتگاه با منشأ تصرفی جمعی زمین
-    ساخت و ساز توسط خود افراد ساکن و با همیاری دوستان و اقوام
-    پیوستگی عملکردی با شهر اصلی و گسست کالبدی از آن با تجمعی از اقشار کم¬درآمد
-    محیطی با کیفیت پایین زندگی و کمبود شدید خدمات و زیربناهای شهری و تراکم بالای جمعیتی.
ویژگی¬های گفته شده، ساکنان این سکونتگاه¬ها را در مخاطره آسیب¬های اجتماعی و زیست¬محیطی قرار داده و موجب جدایی-گزینی آن¬ها از شهر اصلی شده است".
2-4-1 ویژگی¬های کالبدی سکونتگاه¬های غیررسمی
الگوی ساخت و شرایط محیطی سکونتگاه¬های غیررسمی سبب شده تا ویژگی¬های کالبدی خاص و متفاوت با شهر داشته باشند.
سه شکل کلی الگوی ساخت یا معماری سکونتگاه¬های غیررسمی، که شکل سوم الگوی غالب این نوع اجتماعات در ایران است، عبارتند از (پیران، 1381،13 و پیران، 1387، 17):
1- روستای درون شهری (ساخت مسکن شبیه معماری مسکن روستایی البته با کمی سیمان مخلوط شده با انبوهی خاک به دلیل قیمت)
2- حلب شهرها و حلبی آبادها (ساختن مسکن از مصالح غیرمتعارف از جمله استفاده از حلب¬های روغن¬نباتی)
3- خانه¬های متعارف و بسیار فروتر از سطوح استاندارد و بدون سند تهیدستان شهری که در جاهای مختلف ساخته می¬شوند.

قیمت فایل فقط 24,700 تومان

خرید

برچسب ها : مبانی نظری اسکان غیررسمی تعاریف ویژگی ها و ریشه ها , مبانی نظری اسکان غیررسمی , مبانی نظری , اسکان غیررسمی تعاریف ویژگی ها و ریشه ها

نظرات کاربران در مورد این کالا
تا کنون هیچ نظری درباره این کالا ثبت نگردیده است.
ارسال نظر